Οι σημαντικότερες ασθένειες του γόνου των μελισσών οφείλονται σε
βακτήρια, ιούς και μύκητες και είναι μεταδοτικές.
Οι σημαντικότερες από αυτές είναι:
Η Αμερικάνικη Σηψιγονία
Η Ευρωπαϊκή σηψιγονία
Η Ασκοσφαίρωση
Αμερικάνικη Σηψιγονία
Παθογόνο αίτιο
- Η ασθένεια οφείλεται σε ένα μικρόβιο, το βακτήριο Paenibacillus larvae
- Το βακτήριο αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, επειδή παράγει σπόρους οι
μέσα στις νεκρές προνύμφες, επί 35 χρόνια και πλέον
- Οι σπόροι αντέχουν στο βρασμό
- Στο μέλι 20 λεπτά.
- Οι κηρήθρες στην πράξη δεν απολυμαίνονται με κανένα απολυμαντικό
- Η μετάδοση και η διασπορά της ασθένειας μέσα στο μελίσσι και έξω από
νεαρές υγιείς προνύμφες.
- Η προνύμφη είναι ευαίσθητη και μολύνεται μόνο στις πρώτες 24 ώρες της
αναπτύσσεται φυσιολογικά μέχρι την ώρα που θα σφραγισθεί το κελί.
- Στη συνέχεια όταν η προνύμφη φτάσει στο στάδιο της ηρεμίας
- Στο στάδιο αυτό η προνύμφη πεθαίνει, οι ιστοί της μετατρέπονται σε μια
- Μετάδοση της ασθένειας μέσα στην κυψέλη.
σπόρους, στην προσπάθειά τους να απομακρύνουν είτε τις ιξώδεις μάζες των
πρόσφατα νεκρών προνυμφών, είτε τα σηψιγονικά λέπια που υπάρχουν στις κηρήθρες
των μολυσμένων μελισσιών. Οι καθαρίστριες, που ταυτόχρονα είναι και παραμάνες,
μεταφέρουν στη συνέχεια τους σπόρους στις νεαρές προνύμφες μαζί με το βασιλικό
πολτό που τους προσφέρουν.
Τις πρώτες 20-30 ημέρες μετά τη μόλυνση, η μετάδοση της ασθένειας είναι σχετικά
αργή. Στη συνέχεια όμως αφού μολυνθούν αρκετά κελιά, η εξάπλωση της ασθένειας
μέσα στα περισσότερα μελίσσια είναι ραγδαία.
- Μετάδοση της ασθένειας εκτός κυψέλης
- Χωρίς την παρέμβαση του μελισσοκόμου με:
εξασθενισμένα από την ασθένεια μελίσσια, μεταφέρουν και τους σπόρους του
βακίλου που υπάρχουν στο μέλι.
- Την παραπλάνηση μολυσμένων μελισσών.
- Με την παρέμβαση του μελισσοκόμου με:
- Τη διασπορά (μοίρασμα) μολυσμένων κηρήθρων, μετά τον τρύγο
- Το μόλυνση κηρήθρων από μολυσμένο μελιτοεξαγωγέα
- Τη σύλληψη μολυσμένων αφεσμών.
- Την τροφοδότηση με μολυσμένο μέλι άγνωστης προέλευσης
Σε μεγαλύτερες αποστάσεις η ασθένεια μεταδίδεται με:
- Τις μεταφορές μολυσμένων μελισσιών
- Την αγοραπωλησία μολυσμένων υλικών (Κηρήθρες- Κυψέλες)
- Την αγοραπωλησία μολυσμένων μελισσοτροφών
Ευαίσθητα και ανθεκτικά μελίσσια
Δεν είναι όλα τα μελίσσια το ίδιο ευαίσθητα στην ασθένεια. Υπάρχουν μελίσσια τα
οποία διαθέτουν αμυντικούς μηχανισμούς, με τους οποίους περιορίζουν
αποτελεσματικά την επέκταση της ασθένειας.
Οι μηχανισμοί αυτοί είναι:
- 1. Η ικανότητα πρώιμης αναγνώρισης των άρρωστων προνυμφών, από τις
- 2. Η ταχεία απομάκρυνσης των μολυσμένων προνυμφών και
- 3. Η πιθανή παρουσία αντιβιοτικών ουσιών, μέσα στην τροφή των
- Τα ανθεκτικά μελίσσια είναι λίγα στον αριθμό σε κάθε μελισσοκομείο. Είναι
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της Α. Σ. παρατηρούνται μόνο στο σφραγισμένο γόνο
Γενικά συμπτώματα
- 1. Δυσάρεστη οσμή
- 2. Διάσπαρτος γόνος. Σφραγισμένα και ασφράγιστα κελιά ανακατεμένα.
- 3. Τρύπες και σχισμές στα σφραγίσματα
- 4. Βυθισμένα σφραγίσματα με βαθύτερο χρώμα
- 5. Η θετική δοκιμή του σπίρτου. Έτσι ονομάζεται ο σχηματισμός ιξώδους
προνύμφης.
- 6. Η ύπαρξη σηψιγονικών λεπιών. Σηψιγονικό λέπι είναι το σκούρο καστανό
στα τοιχώματα του κελιού και δεν διακρίνεται από αυτά.
- 7. Η παρουσία «γεφυρών». Γέφυρα ονομάζεται μια λεπτή καστανή κλωστή,
τοίχωμα του. Παρατηρείται στις περιπτώσεις που κάποιες προνύμφες
προλαβαίνουν να νυμφωθούν. Είναι η αποξηραμένη προβοσκίδα της νεκρής
νύμφης, που κόλλησε στο επάνω τοίχωμα του κελιού και αποξηράνθηκε.
Διάσπαρτος γόνος
Κελιά με τρύπες και σηψιγονικά λέπια
Νεκρή προνύμφη
Θετική δοκιμασία του σπίρτο
Νεκρή νύμφη
«Γέφυρα»
Διάγνωση
- Κλινική
- Εργαστηριακή απαιτείται μόνο για περιστατικά σύμμεικτης μόλυνσης
Αντιμετώπιση
Ι. Γενική σχολαστική επιθεώρηση
ΙΙ. Απομάκρυνση των μολυσμένων μελισσιών
ΙΙΙ. Καταστροφή ή θεραπεία των μολυσμένων μελισσιών
ΙV. Προληπτική θεραπεία των ύποπτων μόλυνσης μελισσιών
Θεραπεία
1. Διπλή μετάγγιση
2. Διπλή μετάγγιση και χορήγηση αντιβιοτικών
Θεραπεία με αντιβιοτικά
Παρατήρηση
1. Αυτή τη στιγμή δεν κυκλοφορούν αντιβιοτικά εγκεκριμένα ως μελισσοφάρμακα.
- Αν δεν εγκριθούν αντιβιοτικά για μελισσοκομική χρήση, δεν είναι δυνατή η χρήση
τους στην κυψέλη.
- Η πιθανή ανεύρεση καταλοίπων αντιβιοτικών στο μέλι, θα έχει ως άμεση συνέπεια
την δέσμευση και την καταστροφή των μολυσμένων ποσοτήτων.
2. Σε μελίσσια με φανερά συμπτώματα Αμερικάνικης σηψιγονίας δεν πρέπει να
γίνεται θεραπεία με αντιβιοτικά.
Απολύμανση
- Οι κηρήθρες
νερό και ποτέ στον κηροτίκτη.
- Οι κυψέλες απολυμαίνονται
- Με το φλόγιστρο. Καίγονται μέχρι το ξύλο να αποκτήσει καστανό χρώμα.
Ευρωπαϊκή Σηψιγονία
- Είναι ασθένεια μικρότερης σημασίας από την Αμερικάνικη Σηψιγονία
- Υπάρχει σε αρκετά μελισσοκομεία.
- Δεν την βλέπουμε συχνά επειδή:
β) Η «προληπτική» θεραπεία με αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση της Α.Σ. δεν
επιτρέπει την εκδήλωσή της
γ) Αποδίδουμε τα λιγοστά συμπτώματα, όπως παρουσία διάσπαρτου γόνου, στη
βαρρόωση.
Παθογόνο αίτιο
- O Melissococus plouton
- Υπάρχουν μορφές Ε. Σ. που οφείλονται σε άλλα μικρόβια
- Όπως: o Streptococcus faecalis,το Bacterium evrydicae,ο Bacillus alvei
Τα βλέπουμε συνήθως στον ασφράγιστο γόνο
- Διάσπαρτος γόνος
- Δυσάρεστη οσμή
- Προνύμφες ηλικίας 3-4 ημερών νεκρές έχουν φύγει από την κεντρική θέση
- Έχουν χρώμα κιτρινωπό μέχρι καστανό
- Το σώμα τους είναι ζαρωμένο και ξεχωρίζουν κάτω από το δέρμα οι τραχείες,
- Όταν αποξηρανθούν δεν προσκολλούνται σταθερά στα τοιχώματα του κελιού
- Σπάνια βλέπουμε συμπτώματα και στο σφραγισμένο γόνο.
Α - Υγιής προνύμφη πέντε
ημερών
Β -Νεκρή προνύμφη
C - Ασθενής προνύμφη
ίδιας ηλικίας
D και E - νεκρή προνύμφη σε
επιμήκη θέση μέσα στο κελί
Eπιδημιολογία
- Η ασθένεια είναι δυνατό να υπάρχει σ' ένα μελίσσι με την υποκλινική μορφή,
υποχωρήσει και πάλι ή ακόμη το μελίσσι να αυτοϊαθεί.
- Υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης του Μ. pluton και της
προλαβαίνουν και πετούν έξω από την κυψέλη τις μολυσμένες προνύμφες, η
μόλυνση διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα και δεν εμφανίζονται κλινικά
συμπτώματα. Αν η ισορροπία αυτή διαταραχθεί υπέρ του παθογόνου
παράγοντα, η ασθένεια εκδηλώνεται
Μετάδοση της ασθένειας
- Μέσα στην κυψέλη:
μολυσμένα κελιά στις υγιείς προνύμφες.
- με την εκτροφή γόνου σε μολυσμένες κηρήθρες.
- Στο μελισσοκομείο
- με τη λεηλασία και την παραπλάνηση.
- με την ανταλλαγή κηρήθρων
Διάγνωση
- Στηρίζεται στα συμπτώματα της ασθένειας που εκδηλώνονται στον
- Πρέπει να γνωρίζουμε τη μορφολογία των υγιών προνυμφών από αυτή των
- Οι υγιείς προνύμφες είναι τοποθετημένες στον πυθμένα του κελιού, το σώμα
τους. Ο διαχωρισμός των δακτυλίων είναι εμφανής, οι τραχείες όμως δε
διακρίνονται.
- Πρέπει επίσης να μπορούμε να διακρίνομε την Ευρωπαϊκή από την
αντιμετώπισή τους είναι διαφορετικά.
Αντιμετώπιση της ασθένειας
- Η αντιμετώπιση της Ευρωπαϊκής σηψιγονίας είναι πιο εύκολη από αυτή της
καταστροφή μελισσοκομικού υλικού. Σε περιπτώσεις περιορισμένης
μόλυνσης τα μελίσσια συχνά αυτοθεραπεύονται.
- Άσχετα όμως με αυτό ο μελισσοκόμος πρέπει να επεμβαίνει και να βοηθά τα
Θεραπεία
Θεραπεία χωρίς φάρμακα
- Συστηματικός έλεγχος του μελισσοκομείου και έγκαιρο εντοπισμό των
γόνο από υγιή μελίσσια. Άμεση διακοπή της ωοτοκίας, με θανάτωση των
βασιλισσών και αντικατάσταση τους με βασιλικά κελιά από υγιή μελίσσια. Η
διακοπή της ωοτοκίας δίνει τη δυνατότητα στο μελίσσι, να καθαρίσει τα κελιά
με τις μολυσμένες προνύμφες και να αυτοϊαθεί. Τροφοδότηση των
μολυσμένων μελισσιών με σιρόπι.
- Απολύμανση των μολυσμένων κηρήθρων με νερό Javel ή οξείδιο του
Θεραπεία με αντιβιοτικά
- Η ασθένεια είναι δυνατό να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με συνδυασμό
- Για να αποφευχθεί η μόλυνση του μελιού με κατάλοιπα του αντιβιοτικού, η
Προσοχή!
- Αν δεν δοθεί άδεια από τον ΕΟΦ για την κυκλοφορία συγκεκριμένων
πρέπει να χορηγείται στα μελίσσια.
Ασκοσφαίρωση
Οι μελισσοκόμοι γνωρίζουν την ασθένεια με τις ονομασίες:
Κιμωλίαση ήΓύψινος γόνος
Παθογόνο αίτιο :
Ο ετεροθαλής μύκητας Ascosphaera apis
- Παράγει σπόρια τα οποία είναι κλεισμένα μέσα σε ειδικά όργανα τις
τους ικανότητα στις μουμιοποιημένες προνύμφες περισσότερο από 15
χρόνια.
- Προδιαθέτοντες παράγοντες
παραγόντων που ευνοούν τη βλάστηση των σπόρων και την ανάπτυξη του
μύκητα. Οι σημαντικότεροι απ' αυτούς είναι:
- Η υγρασία
- Η δυσαναλογία ενήλικων μελισσών γόνου
- Η εξασθένιση του μελισσιού
- Άλλα νοσήματα
- Διατροφικοί παράγοντες (Γύρη)
- Η φυλή των μελισσών και το ίδιο το μελίσσι
apis
Κύστεις
Ασκοί
Σπόρια
Ascosphaera apis
1. Ανώριμη κύστη
2. Ώριμη κύστη
3. Ασκοί
4. Σπόρια
Επιδημιολογία
- Η προνύμφη μολύνεται κυρίως με την κατάποση σπόρων μαζί με την τροφή
Είναι δυνατόν ένα μελίσσι να παραμείνει μολυσμένο για μεγάλο χρονικό
διάστημα, χωρίς να εκδηλωθούν συμπτώματα της ασθένειας. Όταν υπάρξουν
ευνοϊκές συνθήκες, οι σπόροι βλαστάνουν και η ασθένεια εκδηλώνεται.
- Η μετάδοση στα μελίσσια του ίδιου ή γειτονικών μελισσοκομείων, γίνεται με
από το περιβάλλον. Η τροφοδοσία με γύρη άγνωστης προέλευσης, είναι
δυνατό να γίνει αιτία μετάδοσης της ασθένειας. Οι σπόροι παραμένουν
ζωντανοί στη γύρη το λιγότερο για ένα χρόνο. Πρέπει να τονισθεί ότι είναι
δυνατό σε ένα μελίσσι, να υπάρχει μεγάλος αριθμός σπόρων μέσα στις τροφές
και επάνω στις μέλισσες, χωρίς να προκαλεί μόλυνση.
Συμπτώματα
- Τα συμπτώματα εκδηλώνονται μετά το σφράγισμα του κελιού και μετά την
σώμα τους είναι μαλακό, πλαδαρό και αρχίζει να καλύπτεται από ένα
γκριζόλευκο μυκήλιο. Το μυκήλιο καλύπτει αρχικά το οπίσθιο τμήμα της
προνύμφης, όπου είναι και πυκνότερο και στη συνέχεια το υπόλοιπο τμήμα
του σώματός τους, εκτός από το κεφαλικό άκρο, το οποίο αποξηραίνεται και
παίρνει μορφή κουμπιού. Στη συνέχεια οι προνύμφες ζαρώνουν,
αποξηραίνονται και γίνονται σκληρές σαν μικρά κομμάτια κιμωλίας. Οι
μουμιοποιημένες προνύμφες έχουν χρώμα άσπρο ή μαύρο. Άσπρο αυτές στις
οποίες έχουν αναπτυχθεί μόνο ενός είδους υφές + ή -. Μαύρο αυτές στις
οποίες αναπτύχθηκαν και οι δύο υφές και δημιουργήθηκαν κύστες.Παρουσία μουμιοποιημένων προνυμφών στον πυθμένα των κυψελών και
στην είσοδο της κυψέλης.
- Διάσπαρτος γόνος ανάλογος με το ποσοστό προσβολής.
- Αποσφραγισμένα κελιά με λευκόχρωμο ή σκοτεινόχρωμο περιεχόμενο.
- Προνύμφες μουμιοποιημένες λευκές ή μαύρες που δεν είναι
παιδική κουδουνίστρα, όταν κουνάμε το πλαίσιο.
Διάγνωση
- Τα συμπτώματα είναι παθογνωμονικά
Αντιμετώπιση
- Η αντιμετώπιση της ασκοσφαίρωσης είναι από τα προβλήματα της
πρόγραμμα επιλογής ανθεκτικών μελισσιών από τον ίδιο το μελισσοκόμο.
- Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, απλά αντικαθιστούμε τις
δεν έχουν συμπτώματα της ασθένειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου