Ο Τσαλαπετεινός είναι αμέσως μετά τα χελιδόνια, το πουλί που είναι συνδεδεμένο με τον ερχομό της 'Άνοιξης. Κάνει την εμφάνισή του από το δεύτερο δεκαήμερο του Μάρτη, παρουσιάζει μια κορύφωση ατόμων Απρίλη, Μάη, 2-3 ζευγάρια θα μείνουν το καλοκαίρι και θα φωλιάσουν ενώ τα τελευταία άτομα θα αναχωρήσουν για το νότο τέλη Σεπτέμβρη, αρχές Οκτώβρη.
Στην Αίγυπτο το θεωρούν ιερό πουλί γιατί πιστεύουν πως θα είναι στοργικός απέναντι στους γέρους γονείς του. Μια άλλη παράδοση τον θέλει να ήταν κάποτε κατοικίδιος, πολύ περήφανος και να τον λένε "αγριοκόκορα". Καμάρωνε σε κότες και παπιά για την όμορφη μύτη του. Την πρόσεχε να μην τη λερώνει και την κρατούσε ψηλά. Τη θεωρούσε και σπουδαίο όπλο. Σε έναν περίπατο όμως, μαζί με τις κότες και τις πάπιες, τους επιτέθηκε μια αλεπού. Ήταν ο πρώτος που το έβαλε στα πόδια. Η αλεπού έφαγε όλες τις κότες και τις πάπιες και ο Τσαλαπετεινός έγινε αγριοπούλι αφού από την ντροπή του δεν ξαναγύρισε στο κοτέτσι.
Από τα εντυπωσιακά πουλιά της φύσης , ξεχωρίζει από το μακρύ λοφίο του με τις μαύρες μύτες που μπορεί να σηκωθεί. 'Άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο, σε ανοικτά σημεία του Πάρκου, θα τον δούμε να αναζητά την τροφή του κυρίως πάνω στο έδαφος ψάχνοντας με το μακρύ και ελαφρά κυρτωμένο ράμφος του για έντομα, νύμφες τους, σαλιγκάρια και σκουλήκια. Όταν τον πλησιάσουμε και ενοχληθεί, θα σηκώσει το λοφίο του. Στο επόμενο βήμα μας θα πετάξει νωθρά και κυματιστά, ανοίγοντας χαρακτηριστικά αργά τις φτερούγες του, σαν πεταλούδα.
Φτιάχνει τη φωλιά του σε κουφάλες γέρικων δέντρων, σχισμές βράχων, μερικές φορές και σε κτίρια ή ερείπια. Ζει σε αραιά δασύλλια, οπωρώνες, πάρκα που έχουν ανοικτές εκτάσεις με γρασίδι και θάμνους.
Η κυπριακή ονομασία του τσαλαπετεινού είναι Πουπούξιος λόγω του τρισύλλαβου ουπ-ουπ-ουπ που ακούγεται υπόκωφο, επαναλαμβανόμενο ,που παρόλο που είναι αδύναμο σε ένταση από κοντά, ακούγεται πολύ μακριά!!!
Ο τσαλαπετεινός είναι από τα πιο όμορφα και φανταχτερά πουλιά της Ελληνικής υπαίθρου. Το μήκος του σώματος του αγγίζει τα 29 εκατοστά ενώ το μακρύ στενό και ελαφρώς κυρτό ράμφος τους έχει μήκος 4-5 εκατοστά. Το άνοιγμα των φτερούγων του φτάνει το μισό μέτρο περίπου. Έχει φαρδιές αμβλείες ασπρόμαυρες φτερούγες, το πέταγμά του είναι βαθύ, ασταθές και με ακανόνιστο ρυθμό.
Συνήθως πετά χαμηλά πάνω από το έδαφος . Κατά την προσγείωση ξεδιπλώνει το λοφίο του που είναι και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του. Είναι αποδημητικό πουλί και επισκέπτεται την χώρα μας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Φτιάχνει την φωλιά του σε τρύπες δέντρων, τοίχων , σε ξερολιθιές κτλ. Θα τον δούμε συνήθως στο έδαφος να ψάχνει για την τροφή του η οποία περιλαμβάνει κυρίως έντομα και σκουλήκια.
Είναι μία από τις εξωτικότερες μορφές του δάσους. Ο τσαλαπετεινός (Upupa epops) είναι νοικοκύρης. Επιδίδεται με αφοσίωση στην εύρεση της τροφής που τσιμπολογά απ' το μαλακό έδαφος με τη μακριά κυρτή του τσιμπίδα και φαίνεται να μην πολυνοιάζεται για το τι γίνεται τριγύρω. Καμιά φορά ξεθαρρεύει και προβάλλει στ' ανοιχτά σημεία του δάσους, όπου ξεχωρίζει από μακριά κι εντυπωσιάζει με το χαρακτηριστικό του λοφίο. Πετάει αργά σαν πεταλούδα. αναδεικνύοντας με χάρη τούς ασπρόμαυρους σχηματισμούς των φτερών του. Αν τον συναντήσετε τυχαία στα δάση το καλοκαίρι ή ακόμη το φθινόπωρο και το χειμώνα, μην τον τρομάξετε. Θα σας μεταφέρει συναισθήματα γαλήνης. Ο τσαλαπετεινός έχει αυτό το χάρισμα...
Ο τσαλαπετεινός είναι ένα πουλί με αυτοπεποίθηση που δε φοβάται την ανθρώπινη δραστηριότητα, και έτσι συχνά ζει κοντά σε πόλεις και σε χωριά. Το λοφίο του, μαύρο με μια λευκή κορφή, είναι συνήθως πεσμένο, αλλά σηκώνεται όρθιο όταν προσγειώνεται το πουλί, ή αν βρίσκεται σε διέγερση. Η πτήση του διακρίνεται από ένα ακανόνιστο κούνημα των φτερών του σαν πεταλούδα, πράγμα που επιδεικνύει το χαρακτηριστικό ασπρόμαυρο σχέδιο των φαρδιών φτερών του. Κάθε εντύπωση νωθρότητας που δίνει είναι απατηλή, καθώς είναι γνωστό ότι ο τσαλαπετεινός μπορεί να αποφύγει την επίθεση από αέρα του γερακιού, με την ιδιαίτερη ικανότητα που διαθέτει να ανεβαίνει ψηλά με ταχύτητα όταν χρειαστεί. Υπάρχουν αποδείξεις ότι μερικά πουλιά που είχαν περάσει τον χειμώνα νότια της Σαχάρα φτάνουν, στις ετήσιες αποδημητικές τους διαδρομές, να διασχίζουν μέχρι και τις Άλπεις. Εκτός από το να πετούν πολύ δυνατά, οι τσαλαπετεινοί επίσης σκαρφαλώνουν και καλά – μια δεξιότητα που αποβαίνει πολύ χρήσιμη όταν ψάχνουν τοποθεσίες να στήσουν τις φωλιές τους. Οι τσαλαπετεινοί είναι μονογαμικοί και φτιάχνουν τη φωλιά τους όπου βρίσκουν μια κατάλληλη τρύπα. Αυτή μπορεί να βρίσκεται σε δέντρο, σε τοίχο, σε γκρεμό, σε χαράδρα ανάμεσα σε βράχους, ή ακόμη και στο επίπεδο έδαφος. Μια φωλιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί αρκετά χρόνια. Την επιλέγει το αρσενικό και οριοθετεί το δικό του χώρο. Μετά το ζευγάρωμα η θηλυκή θα κάνει μεταξύ πέντε και οκτώ αβγά. Τα μικρά αρχίζουν να τρέφονται μόνα τους μετά από έξι μέρες, αλλά παραμένουν με τους γονείς τους μερικές εβδομάδες μέχρι να ανεξαρτητοποιηθούν πλήρως. Οι τσαλαπετεινοί δραστηριοποιούνται όλη μέρα, και κοιμούνται στις τρύπες τη νύχτα. Απολαμβάνουν τα αμμόλουτρα και τα λουτρά με σκόνη, και ψάχνουν τροφή κυρίως στο έδαφος, τόσο σε χαμηλή βλάστηση όσο και στο γυμνό χώμα. Δείχνουν έντονη προτίμηση στις κάμπιες και στα αβγά εντόμων, αν και έχει καταγραφεί ότι πιάνουν επίσης και μικρές σαύρες και φίδια.
Ο τσαλαπετεινός εμφανίζεται και στην ελληνική μυθολογία: Ο Τηρέας ήταν σύζυγος της Πρόκνης αλλά όταν συνόδευσε την αδερφή της συζύγου του, τη Φιλομήλα, από την Αθήνα για μια επίσκεψη, την ερωτεύτηκε σφόδρα. Όταν βρέθηκε μόνος με τη Φιλομήλα της εξομολογήθηκε το πάθος του, αλλά καθώς τον απέρριψε αυτή, τη βίασε, και για να εξασφαλίσει τη σιωπή της, της έκοψε τη γλώσσα και τη φυλάκισε, λέγοντας στη σύζυγό του ότι η αδερφή της πέθανε. Η Φιλομήλα κατάφερε να στείλει μήνυμα στην αδερφή της, και οι δυο μαζί συνωμότησαν να τον εκδικηθούν. Η Πρόκνη σκότωσε το γιο του Τηρέα και τάισε τον άντρα της με το κρέας του γιου του μια βραδιά Διονυσιακών γλεντιών. Και μετά αποκάλυψε τι είχε κάνει. Ο έξαλλος πατέρας επιτέθηκε και στις δυο γυναίκες με φονικές διαθέσεις, αλλά ο Θεός του Οίνου επενέβη, δίνοντας λύση στην κατάσταση μετατρέποντας και τους τρεις σε πουλιά. Στη Φιλομήλα επέστρεψε τη φωνή της, μετατρέποντάς την σε αηδόνι, ενώ στην Πρόκνη επέτρεψε να πετάει ελεύθερη ως χελιδόνι. Ο Τηρέας, ο σύζυγος που απατήθηκε και ο βιαστής, μετατράπηκε στο λίγο φαιδρό τσαλαπετεινό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου