ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ για τα Μεταλλαγμένα – Ιούλιος 08
Ζωικά Προϊόντα
Οδηγός Καταναλωτών
Ο Οδηγός Καταναλωτών της Greenpeace (Ιούλιος 2008) περιλαμβάνει τα στοιχεία που συγκεντρώνει η οργάνωση από τον Ιούλιο του 2006 μέχρι σήμερα, σχετικά με τη χρήση μεταλλαγμένων ζωοτροφών από τις εταιρείες παραγωγής ζωικών προϊόντων1 στην Ελλάδα. Ο Οδηγός Καταναλωτών αλλάζει κάθε φορά που υπάρχει αλλαγή στη στάση κάποιας εταιρίας τροφίμων. Ο μόνος έγκυρος και επικαιροποιημένος Οδηγός Καταναλωτών της Greenpeace βρίσκεται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης www.greenpeace.gr
Πώς συντάχθηκε ο Οδηγός Καταναλωτών;
Η Greenpeace ζήτησε από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ζωικών προϊόντων στην Ελλάδα να δώσουν γραπτές απαντήσεις και να προσκομίσουν εγγυήσεις (πιστοποιητικά, εργαστηριακές αναλύσεις) όσον αφορά στη χρήση μεταλλαγμένων οργανισμών στις ζωοτροφές. Οι απαντήσεις τους αποτέλεσαν τη βάση για να συνταχθεί αυτός ο οδηγός. Παράλληλα, με ελέγχους και δειγ-ματοληπτικές αναλύσεις, η Greenpeace προσπαθεί να επιβεβαιώσει "του λόγου το αληθές".
Οι εταιρίες παραγωγής ζωικών προϊόντων κατατάχθηκαν σε τρεις (3) κατηγορίες βάσει των γραπτών απαντήσεων και των εγγυήσεων που προσκόμισαν:
�� √ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ (Π √): εταιρείες που προχώρησαν σε πιστοποίηση από διεθνείς ή ελληνικούς οργανισμούς ελέγχου και πιστοποίησης, που αποδεικνύουν πως χρησιμοποιούν αποκλειστικά μη μεταλλαγμένες ζωοτροφές.
�� ΠΡΑΣΙΝΟ (Π): εταιρίες οι οποίες εγγυώνται ότι τα προϊόντα τους προέρχονται από ζώα που δεν έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς και προσκομίζουν συστηματικά πιστοποιητικά για την καθαρότητα των χρησιμοποιούμενων ζωοτροφών.
�� ΚΟΚΚΙΝΟ (Κ):
εταιρίες που:
- δήλωσαν εγγράφως ότι τα προϊόντα τους προέρχονται από ζώα που δεν έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς, χωρίς όμως να προσκομίζουν τα σχετικά πιστοποιητικά.
- έχουν δώσει ασαφείς απαντήσεις.
- δεν απάντησαν καθόλου στο ερωτηματολόγιο της Greenpeace
Ποιος είναι ο σκοπός του Οδηγού Καταναλωτών;
Σκοπός της Greenpeace δεν είναι να υποκαταστήσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, αλλά να ενημερώσει τους καταναλωτές και να πιέσει τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.
Ο Οδηγός Καταναλωτών αποτελεί ένα εργαλείο για τον κάθε πολίτη που θέλει να διεκδικήσει το δικαίωμα στην ενημέρωση και την επιλογή. Οι καταναλωτές μπορούν να εμπλουτίσουν τον Οδηγό, να πιέσουν τις βιομηχανίες, τους εισαγωγείς, την πολιτεία και να απαιτήσουν προϊόντα που προέρχονται από καθαρές ζωοτροφές.
1 . Κρέας, ψάρι, πουλερικά, αυγά, φρέσκο γάλα. Ελληνικό Γραφείο Ιούλιος 2008 1 Ελληνικό Γραφείο Ιούλιος 2008 2
Τι είναι οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί;
Οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί (ή γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί) κατασκευάζονται στα εργαστήρια με τη βοήθεια της γενετικής μηχανικής. Η διαδικασία κατασκευής τους περιλαμβάνει την εξαγωγή επιλεγμένων γονιδίων από ένα οργανισμό (όπως ζώα, φυτά, βακτήρια και ιούς), και την τεχνητή εισαγωγή τους σε άλλους εντελώς διαφορετικούς οργανισμούς (όπως είναι τα καλλιεργούμενα φυτά). Οι νέοι αυτοί οργανισμοί αποκτούν κάποια νέα χαρακτηριστικά, όπως αντοχή σε ένα συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο. Η γενετική μηχανική συνήθως χρησιμοποιεί γονίδια ιών για τη διείσδυση και την προώθηση των ξένων γονιδίων, καθώς και γονίδια ανθεκτικότητας σε αντιβιοτικά. Τα εισαγόμενα γονίδια είναι παρόντα σε κάθε κύτταρο του φυτού.
Οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί αποτελούν τεχνητές μορφές ζωής που δεν υπήρχαν μέχρι πρότινος στη φύση και που, αντίθετα με τις παραδοσιακές μορφές βιοτεχνολογίας και φυτικής παραγωγής, καταργούν τους φυσικούς φραγμούς που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ των ειδών μέσα από εξελικτικές διαδικασίες εκατομμυρίων χρόνων. Έτσι, ενώ η διασταύρωση ενός ψαριού με μια φράουλα είναι αδύνατη στη φύση, η γενετική μηχανική το «επιτυγχάνει» μέσα στο εργαστήριο. Οι επιστήμονες εξάγουν ένα γονίδιο ψαριού και το εμφυτεύουν σε μία φράουλα δημιουργώντας ένα καθ’ όλα νέο οργανισμό. Η γενετική μηχανική έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί γονίδια ζώων, φυτών, ακόμα και ανθρώπων.
Γιατί η Greenpeace είναι ενάντια στα μεταλλαγμένα;
Η Greenpeace αντιτίθεται στην απελευθέρωση των μεταλλαγμένων οργανισμών διότι οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι είναι ανυπολόγιστοι και μη αναστρέψιμοι, οι κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων είναι άγνωστοι, ενώ η απειλή για τη βιοποικιλότητα, την οικολογική ισορροπία και τη διατροφική ασφάλεια είναι άμεση.
• Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι είναι ανυπολόγιστοι και μη αναστρέψιμοι. Ανάμεσα στους κινδύνους που εντοπίζουν σήμερα οι επιστήμονες σημειώνουμε την αλλοίωση της βιοποικιλότητας, την αύξηση της χρήσης ζιζανιοκτόνων, την αύξηση αντοχής ζιζανίων και εντόμων σε ζιζανιοκτόνα και εντομοκτόνα αντίστοιχα, τη μεταφορά γονιδίων σε άλλα βιολογικά είδη (γενετική ρύπανση), την απελευθέρωση στο περιβάλλον οργανισμών που είναι δυνατό να παραγκωνίσουν φυσικά συγγενικά είδη. Μετά την απελευθέρωση των μεταλλαγμένων οργανισμών στο περιβάλλον, η ανάκλησή τους είναι αδύνατη.
• Οι κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων (μέσω των ζωοτροφών) είναι άγνωστοι. Οι πλέον πιθανοί κίνδυνοι, όπως εντοπίζονται από ιατρούς και γενετιστές, είναι: εμφάνιση νέων αλλεργιών, αύξηση ανθεκτικότητας σε αντιβιοτικά και τοξική δράση.
Ειδικά για την ασφάλεια των μεταλλαγμένων που χρησιμοποιούνται στις ζωοτροφές υπάρχει αυξημένη ανησυχία. Ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι δεν διενεργείται επαρκής έλεγχος στα μεταλλαγμένα προϊόντα σχετικά με την ασφάλειά τους για τη διατροφή τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων.
Μέχρι σήμερα υπάρχουν ελάχιστες ανεξάρτητες επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν την ασφάλεια των μεταλλαγμένων καλλιεργειών, εκ των οποίων οι μισές έχουν πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τις ίδιες τις εταιρείες βιοτεχνολογίας που προωθούν τα μεταλλαγμένα.
Με βάση τη θεμελιώδη Αρχή της Προφύλαξης, εφόσον υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες γύρω από την ασφάλεια των μεταλλαγμένων για το περιβάλλον, τους ανθρώπους και τα ζώα θα πρέπει να απαγορευθεί η απελευθέρωση τους στο περιβάλλον και τη διατροφική αλυσίδα. Ελληνικό Γραφείο Ιούλιος 2008 3
Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία;
Για τα συστατικά στα τρόφιμα (όπως άμυλο, έλαια, λεκιθίνη, σογιάλευρο κλπ) σύμφωνα με την πρόσφατη Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη Σήμανση και την Ιχνηλασιμότητα των μεταλλαγμένων τροφίμων και ζωοτροφών (Κανονισμός 1829/2003 & Κανονισμός 1830/2003) καθίσταται υποχρεωτική η σήμανση των μεταλλαγμένων είτε πάνω στην εμπορική συσκευασία είτε σε συνοδευτικό έγγραφο.
Δηλαδή, στις ετικέτες των τυποποιημένων τροφίμων πρέπει να αναγράφεται ότι αυτό το προϊόν “περιέχει ή προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς” ή “αυτό το προϊόν παράγεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς” .
Η σήμανση όμως των προϊόντων ζωικής προέλευσης δεν είναι υποχρεωτική. Αυτό σημαίνει ότι ο καταναλωτής όταν αγοράζει κρέας, κοτόπουλο, γάλα, τυρί, αβγά ή ψάρι δεν μπορεί να γνωρίζει αν αυτά προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς.
Πώς φτάνουν οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί στο πιάτο μας;
Στην παγκόσμια αγορά κυκλοφορούν τέσσερα μεταλλαγμένα προϊόντα, η σόγια, το καλαμπόκι, το βαμβάκι και η ελαιοκράμβη. Η Ευρώπη εισάγει κυρίως μεταλλαγμένη σόγια και κάποιες ποικιλίες μεταλλαγμένου καλαμποκιού. Η μεταλλαγμένη σόγια και το καλαμπόκι χρησιμοποιούνται ως συστατικά στην παραγωγή τροφίμων και στην παραγωγή ζωοτροφών.
Συστατικά σε τρόφιμα: Η σόγια και το καλαμπόκι αποτελούν δύο από τις σημαντικές πρώτες ύλες στη βιομηχανία τροφίμων. Περισσότερο από το 60% των τροφίμων περιέχει παράγωγα σόγιας, όπως αλεύρι, πρωτεϊνες, λεκιθίνη (Ε322), φυτικά έλαια, κλπ ή παράγωγα καλαμποκιού, όπως άμυλο, λάδι, αλέυρι, σορβιτόλη (Ε420), γλυκόζη, φρουκτόζη, κ.α. Επομένως τρόφιμα όπως μπισκότα, σάντουιτς, σοκολάτες ή παιδικές τροφές μπορεί να περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια ή καλαμπόκι.
Ζωοτροφές: Η σόγια αποτελεί επίσης βασικό συστατικό της διατροφής των ζώων και των ψαριών εκτροφής (αγελάδες, γουρούνια, πουλερικά, ψάρια), τα οποία καταλήγουν στο πιάτο μας ως ζωικά προϊόντα, όπως κρέας, ψάρι, πουλερικά, γάλα, τυρί, γιαούρτι και αβγά.
Υπάρχουν μεταλλαγμένα τρόφιμα και ζωοτροφές στην Ελλάδα;
Η έντονη αντίδραση και η επιμονή των καταναλωτών στην Ελλάδα2 ανάγκασε την πλειοψηφία των βιομηχανιών τροφίμων να παράγουν τρόφιμα χωρίς μεταλλαγμένα συστατικά και να διαθέσουν γραπτές εγγυήσεις (πιστοποιητικά και αναλύσεις από διαπιστευμένους οργανισμούς και εργαστήρια) που το αποδεικνύουν.
Τα μεταλλαγμένα όμως εξακολουθούν να εισάγονται στη χώρα μας κυρίως για τη χρήση ζωοτροφών με βασικό προϊόν τη σόγια. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το 2005 δεν εισήχθηκε μεταλλαγμένο καλαμπόκι ενώ η μη -μεταλλαγμένη σόγια έφτασε περίπου σε ποσοστό 55% επί του συνόλου των εισαγωγών σόγιας. Στόχος μας είναι να φθάσουμε στο 100% “καθαρής” σόγιας. Σημειώνουμε πως στη χώρα μας δεν υπάρχουν ούτε εμπορικές ούτε πειραματικές καλλιέργειες μεταλλαγμένων.
2 . Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες του Ευρωβαρόμετρου, οι Έλληνες καταναλωτές είναι οι πρώτοι μεταξύ των πολιτών της Ε.Ε που ανησυχούν για τη χρήση μεταλλαγμένων στα τρόφιμα και στα ποτά, σε ποσοστό 81%. (2005) Ελληνικό Γραφείο Ιούλιος 2008 4
Μπορούμε να κάνουμε κάτι;
Όλοι εμείς που δεν θέλουμε να τρώμε αυγά, κρέατα και ψάρια ή να πίνουμε γάλα από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς μπορούμε και πρέπει να απαιτήσουμε το δικαίωμα μας στην καθαρή τροφή. Να απαιτήσουμε από τις εταιρείες παραγωγής ζωικών προϊόντων να ταΐζουν τα ζώα τους αποκλειστικά με μη-μεταλλαγμένες ζωοτροφές και από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς να εφαρμόζουν τη νομοθεσία για τα μεταλλαγμένα και να πραγματοποιούν συστηματικούς ελέγχους για την ανίχνευση μεταλλαγμένων οργανισμών σε τρόφιμα και ζωοτροφές.
Μερικά απλά βήματα για να διώξουμε τα μεταλλαγμένα !
• Πριν αγοράσετε κάποιο προϊόν διαβάστε προσεκτικά τις ετικέτες με τα ψιλά γράμματα. Αν βρείτε μεταλλαγμένο προϊόν σημειώστε τη μάρκα, το όνομα του παραγωγού, τη διεύθυνση του σούπερ-μάρκετ και την ημερομηνία που το εντοπίσατε. Επικοινωνήστε με τον προϊστάμενο του σούπερ-μάρκετ και απαιτήστε να μην εμπορεύονται μεταλλαγμένα προϊόντα. Αν αγοράσετε κατά λάθος κάποιο μεταλλαγμένο προϊόν, επιστρέψτε το και ζητήστε την αντικατάστασή του από μη-μεταλλαγμένο.
• Διαμαρτυρηθείτε στις βιομηχανίες τροφίμων και απαιτήστε να σας εγγυηθούν ότι τα προς πώληση τρόφιμα δεν περιέχουν συστατικά από μεταλλαγμένους οργανισμούς και ότι τα ζωικά προϊόντα παράγονται χωρίς τη χρήση μεταλλαγμένων ζωοτροφών.
• Απαιτήστε από τις βιομηχανίες παραγωγής ζωικών προϊόντων να ελέγχουν το σύνολο των ζωοτροφών που χρησιμοποιούν και να δημοσιοποιούν τα πιστοποιητικά και τις εργαστηριακές αναλύσεις που βεβαιώνουν ότι τα προϊόντα τους προέρχονται από ζώα που δεν τρέφονται με μεταλλαγμένα.
• Απαιτήστε από τους βουλευτές και τους ευρωβουλευτές να απαγορεύσουν τις εισαγωγές μεταλλαγμένων τροφίμων και ζωοτροφών και την καλλιέργεια μεταλλαγμένων οργανισμών στη χώρα μας.
• Υποστηρίξτε τους βιοκαλλιεργητές και τους άλλους αγρότες που αντιτίθενται ενεργά στην απελευθέρωση μεταλλαγμένων οργανισμών στο περιβάλλον. Προτιμήστε τα βιολογικά προϊόντα τα οποία είναι απαλλαγμένα από μεταλλαγμένους οργανισμούς! Κυκλοφορούν ήδη σε δεκάδες καταστήματα τροφίμων και λαϊκές αγορές βιολογικών προϊόντων.
• Ενημερώστε μας για τα αποτελέσματα της δράσης σας:
- τηλεφωνικά στο Δίκτυο Δράσης Καταναλωτών: 210 38 38 990, ώρες: 11:00 - 16:00, Δευτέρα έως Παρασκευή
- μέσω e-mail στο gpgreece@diala.greenpeace.org
- μέσω fax στο 210 38 04 008,
- ταχυδρομικά στη διεύθυνση Κλεισόβης 9, Αθήνα, 10677.
Γίνετε μέλη στο Δίκτυο Δράσης Καταναλωτών μέσα από την ιστοσελίδα μας www.greenpeace.gr
Γίνετε και εσείς μέλη του Δικτύου Δράσης Καταναλωτών!
Το Δίκτυο Δράσης Καταναλωτών αφορά όλους εμάς που δε θέλουμε να παίξουμε το ρόλο του παθητικού καταναλωτή αλλά απαιτούμε να έχουμε έναν πιο ουσιαστικό λόγο και ρόλο στα ζητήματα που άπτονται της διατροφής μας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Ως μέλος του δικτύου θα λαμβάνετε ενημέρωση, αλλά κυρίως προτάσεις για δράση, για το πώς μπορείτε ως καταναλωτής να διώξετε τα μεταλλαγμένα και να παρέμβετε και σε άλλα σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα, κάνοντας τις σωστές καθημερινές επιλογές και υψώνοντας τη φωνή σας ενάντια στις πρακτικές που καταστρέφουν το περιβάλλον. Ελληνικό Γραφείο Ιούλιος 2008 5
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου