FAGOPYRUM esculentum (Φαγόπυρο το εδώδιμο ή Πολύγονο ο τριγωνόσπορος) ένα ακόμα μελισσοκομικό φυτό

Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι FAGOPYRUM esculentum (Φαγόπυρο το εδώδιμο ή Πολύγονο ο τριγωνόσπορος). Fagopyrum: fagus: Beech(οξιά) (Greek) + pyrum: Pyros(σιτάρι): wheat (Greek).
Ανήκει στην οικογένεια των Πολυγονιδών. Είναι ιθαγενές φυτό της βορείου Ασίας από την οποία εισήχθη στην Ευρώπη. Καλλιεργείται και αυτοφύεται σε απομεινάρια παλαιών καλλιεργειών. Προτιμά τα πυριτικά εδάφη.
Είναι ετήσιο φυτό το οποίο φτάνει σε ύψος από 35 έως 80 εκατοστά.
Στελέχη κόκκινα, με λίγες διακλαδώσεις.
Φύλλα πλατιά και τοξοειδή.
Άνθη λευκορόδινα, σε μακριά, διακλαδισμένη ταξιανθία.

Είναι μελισσοτροφικό φυτό. Οι μέλισσες επισκέπτονται το Φαγόπυρο για να πάρουν το νέκταρ το οποίο έχει υπέροχο άρωμα και δίνει στο μέλι χαρακτηριστική έντονη γεύση,σκούρο προς μαύρο χρώμα το οποίο κρυσταλλώνει εύκολα. 

Στην Ασία από όπου προέρχεται το φυτό το ψημένο δημητριακό γίνεται συχνά κύριο γεύμα ή χρησιμοποιείται σε τηγανίτες και μπισκότα.
Ιστορικά στοιχεία
Το άγριο Φαγόπυρο καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Νοτιοανατολική Ασία περίπου στα 6.000 π.Χ. και από εκεί εξαπλώθηκε στην Κεντρική Ασία, στο Θιβέτ και στη συνέχεια στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια εμφανίστηκε περίπου στα 4.000 π.Χ. όπως δείχνουν τα πρώτα στοιχεία Φαγόπυρου που βρέθηκαν. Η Ρωσία ήταν ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή του φυτού. Καλλιεργήθηκαν περίπου 6,5 εκατομμύρια στρέμματα σε περιοχές της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Το 1970 η Σοβιετική Eνωση καλλιεργούσε περίπου 4,5 εκατομμύρια στρέμματα με Φαγόπυρο.
Στη συνέχεια και η Κίνα καλλιέργησε μεγάλες εκτάσεις και ήταν η κορυφαία παραγωγός χώρα μέχρι το 2005. Στη συνέχεια η Ρωσία έγινε και πάλι η χώρα με την μεγαλύτερη παραγωγή αυτού του δημητριακού. Στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες, το Φαγόπυρο ήταν μια κοινή καλλιέργεια κατά τον 18ο και 19ο αιώνα.
Συστατικά – χαρακτήρας
Το φυτό περιέχει την βιταμίνη Ρ (ρουτοσίδη), μία φλαβονική χρωστική και μία κόκκινη χρωστική ουσία, την φαγοπυρίνη, που είναι φθορίζουσα και δρα σαν φωτοευαισθητοποιητική.
Ο σπόρος και το αλεύρι που βγαίνει από αυτόν, δεν περιέχουν καμία από αυτές τις ουσίες.
 Είναι ένα δημητριακό αλλιώτικο από τα άλλα, με εξαιρετική θρεπτική αξία και πολύ μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (14%), σε σχέση με τα υπόλοιπα δημητριακά.
Περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, πολλές βιταμίνες -κυρίως του συμπλέγματος Β- που συνήθως συναντώνται στα ζωικά τρόφιμα, ενώ είναι πλούσιο σε λιποδιαλυτές βιταμίνες Ε αλλά και Κ.
Τέλος, περιέχει φολικό οξύ, αλλά και αρκετά μέταλλα όπως, ασβέστιο, σίδηρο, χαλκό, μαγγάνιο, μαγνήσιο, κάλιο, σελήνιο, αλλά και ψευδάργυρο.

Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή

Το Φαγόπυρο ανθίζει από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο(κοντά στις 10 βδομάδες!!!).

Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα άνθη και τα φύλλα του φυτού. Συλλέγονται Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.

 μέλι από φαγόπυρο

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το Φαγόπυρο είναι ένα φυτό που χρησιμεύει στη διατροφή. Οι σπόροι όταν αλεστούν, δίνουν αλεύρι, από το οποίο φτιάχνουν πολύ θρεπτικές γαλέτες, ελαφρές και δυναμωτικές.
Τα φύλλα και οι ανθοφόροι βλαστοί του φυτού είναι καυστικά και δρουν ως στυπτικά και αγγειοδιασταλτικά. Η λήψη τους εσωτερικά υπό μορφή εγχύματος βοηθά σε προβλήματα υψηλής αρτηριακής πίεσης, ουρική αρθρίτιδα, φλεβίτιδα, χιονίστρες. Eίναι καλό να λαμβάνεται σε συνδυασμό με βιταμίνη C η οποία βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση του βοτάνου. Στην αντιμετώπιση αιμορραγίας του αμφιβληστροειδούς συνδυάζεται πολύ καλά με το Τίλιο. Το κατάπλασμα των σπόρων του φυτού έχει χρησιμοποιηθεί στην αποκατάσταση της ροής του γάλακτος στις θηλάζουσες.
Ελαττώνει την χοληστερόλη και σταθεροποιεί τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα χάρη στις διαλυτές ίνες που περιέχει.
Το φαγόπυρο δεν περιέχει γλουτένη, οπότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άτομα που έχουν δυσανεξία σε αυτή (κοιλιοκάκη). Επίσης, περιέχει αρκετές φυτικές ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες, με αποτέλεσμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα και από άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, αφού σταθεροποιεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.
Eρευνες έχουν δείξει, ότι δίαιτες που το περιέχουν, έχουν συνδεθεί με τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης υψηλής πίεσης του αίματος (υπέρτασης) και μείωσης της υψηλής χοληστερόλης. Συνάμα, βοηθά στην αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρωσης, ενώ δρα καταπραϋντικά στους πονοκεφάλους και τις δερματοπάθειες. Τέλος, επειδή είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύει από διάφορες αρρώστιες.

Η ρουτίνη ή ρουτοσίδη ή βιταμίνη P που υπάρχει στο φαγόπυρο είναι βιοφλαβονοειδές που αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος, βοηθά τα νεφρά, εξουδετερώνει τα όξινα υπολείμματα, καταπολεμά την αρτηριοσκλήρυνση, ενδυναμώνει τα τριχοειδή αγγεία και μειώνει τις πιθανότητες αιμορραγιών (Balch, 1998, Joachim et al, 2008).
Ως αντιοξειδωτικό, η ρουτίνη μειώνει την τοξικότητα της οξειδωμένης LDL χοληστερόλης, εμποδίζει την συνάθροιση των αιμοπεταλίων και καταπολεμά τους φλεβικούς σχηματισμούς στα πόδια (Varvoglis, 2008).
Υπάρχει σε πληθώρα φυτών(σπαράγγι,εσπεριδοειδή, μήλα,αρόνια.).

Ρουτίνη (quercetin ρουτινοσίδης), όπως quercitrin, είναι ένας γλυκοζίτης του φλαβονοειδούς Κερσετίνη.  Τόσο η κερκετίνη και ρουτίνη χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες, σε φάρμακα για την προστασία των αιμοφόρων αγγείων, και αποτελούν συστατικά πολλών πολυβιταμινούχων σκευασμάτων και βότανων.

Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται ένα βάμμα του φυτού (την εποχή που ωριμάζουν οι σπόροι) εναντίον του εκζέματος, των χιονίστρων και της συμφόρησης του ήπατος.

Παρασκευή και δοσολογία
Το Φαγόπυρο ως δημητριακό(?) μπορούμε να το βράσουμε σε χαμηλή φωτιά με νερό σε αναλογία 1 προς 2 μέχρι να γίνει αφράτο και να απορροφήσει όλο το νερό (για 15 περίπου λεπτά). Κατά διαστήματα ανακατεύουμε με μια ξύλινη κουτάλα. Καθώς βράζει θα απορροφήσει τα υγρά του και μπορούμε προαιρετικά να προσθέσουμε φρέσκα μυρωδικά.
Μπορεί όμως και να παρασκευασθεί αν του ρίξουμε βραστό νερό και το αφήσουμε σκεπασμένο μέχρι να απορροφήσει τα υγρά.

 μαγειρεμένο φαγόπυρο

 σε μορφή γαλλέτας

 σε τσάι

Προφυλάξεις
Το Φαγόπυρο είναι τροφή που σε ορισμένα άτομα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικό κνησμό ως παρενέργεια. Περιέχει επίσης ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν υπερευαισθησία στο φως του ήλιου. Τα ζώα που τρώνε απότομα μεγάλες ποσότητες Φαγόπυρου, μπορεί να παρουσιάσουν φλεγμονές στα σημεία του σώματος τους τα οποία δεν καλύπτονται από τρίχωμα.

 ΠΗΓΗ

Ωρίμανση σπόρου φαγόπυρου

Το φαγόπυρο συγκομίζεται όταν το 70% των σπόρων είναι ώριμοι.

Example 1: Plants with many aborted seeds (με πολλούς αποτυχημένους σπόρους)

It is common for buckwheat to set too many seeds, then abort the extra ones when the seeds begin to fill. The empty kernels begin to brown early but are a lighter color than mature filled kernels, so they can throw off visual estimates of maturity. An abundance of empty kernels makes it difficult to estimate yields. Many aborted kernels can be associated with high yields as well as poor ones.

Comment	Plant	Sorted Seeds
0% ripe
4% ripe
42% ripe
75% ripe

Notice how the 75% ripe seeds don't look like they are ready to harvest, when in fact, they are. Compare them to the 43% ripe seeds below, which look similar, but are not ready.

Example 2: Few aborted seeds (με λίγους αποτυχημένους σπόρους)
Under certain growing conditions, the plants stop flowering as soon as the crop is set and the seeds begin to fill. In this situation, almost all of the seeds are full. Filled kernels that are not quite ripe can be mistaken for aborted kernels from a distance.

Comment	Plant	Sorted Seeds
34% ripe
44% ripe
70% ripe

Notice how the 44% ripe seeds look dark, but are not quite ready.

Ο κύκλος ζωής του φαγόπυρου

Εδώ βλέπουμε την κανονική ανάπτυξη του φαγόπυρου στην Ν.Υόρκη στις 8.07.1997.
Έχει μέτρια ανάπτυξη,ιδανική για καλή παραγωγή.
Η παραγωγή είναι στα 556 kg/4 στρ ή 139 κιλα /στρ.
Υπήρξε μια ξηρασία που περιόρισε τη βλαστική ανάπτυξη 20-40 ημέρες μετά την σπορά

This page shows the normal development of buckwheat plants in New York. These were sown on July 8, 1997. They obtained a medium size that is ideal for good yield. This crop yielded 1250 lb/ac. There was a drought that restricted vegetative growth from 20 to 40 days after seeding.

21 DAP Δεύτερο ζευγάρι πραγματικών φύλλων. Έναρξη γρήγορης ανάπτυξης Second pair of true leaves. Beginning of rapid growth. Crusting danger is past.
28 DAP Flower buds just visible. Plants 12 to 15 tall. Peak heat sensitivity begins.
44 DAP Πρόωρη άνθηση Early flowering. Most of the seeds are set from flowers at this time. Leaf growth is finished.
52 DAP Peak flowering. No seeds are visible but most have set.
58 DAP First seeds are visble; aborted fruits begin to brown. New flowers will not make seeds.
62 DAP Maximum seed fill. Seeds are in the milk or dough stage. Lower leaves begin to yellow as nutrients are moved to seeds.
66 DAP Seeds begin to mature. Still flowering.
70 DAP Half the seeds mature, rest close. Rapid leaf shedding from translocation.
73 DAP Ready to harvest. About 70% of filled seeds are brown. Leaves have a yellowish cast.

FAO World Production estimates 2011 (παγκόσμια παραγωγή 2011)

                                  έκτασεις σε εκτάρια(10 στρ) παραγωγή σε τόννους

Country	Area Harvested (ha)	Production (tonnes
Russian Federation	843,200	800,380
People's Republic of China	748,000	720,000
Ukraine	285,700	281,600
United States of America	77,244	79,554
Republic of Poland	75,768	92,985
Republic of Kazakhstan	66,780	37,400
Japan	56,400	32,000
Federative Republic of Brazil	46,000	57,000
Republic of Belarus	40,734	44,456
French Republic	31,000	91,000
Republic of Lithuania	27,200	26,000
United Republic of Tanzania	9,714	8,757
Republic of Latvia	8,800	9,600
Kingdom of Bhutan	3,018	4,183
Republic of Korea	2,446	2,370
Republic of Slovenia	1,180	1,245
Czech Republic	907	2,076
Hungary	586	683
Bosnia and Herzegovina	584	926
Slovakia	569	737
Republic of South Africa	51,550	27,235
Republic of Moldova	385	239
Republic of Estonia	300	200
Republic of Croatia	190	340
Georgia	92	133
Kyrgyz Republic	62	79

Συμπέρασμα!

ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον μελισσοκομικό φυτό το οποίο εάν καλλιεργηθεί σε μεγάλες εκτάσεις για διατροφή του πληθυσμού θα έχει θετικά αποτελέσματα στην μελισσοκομία.

Σπορά:

·         σαν κύρια και σε πολλές περιπτώσεις

·         σαν δεύτερη καλλιέργεια,

ανθίζει σε 6 βδομάδες

διάρκεια ανθοφορίας 10-11 βδομάδες