Έντομα με μνήμη

Ακόμα και οι σφήκες θυμούνται τα γνώριμα πρόσωπα

«Σ'έχω δει κάπου, κάπου σε ξέρω»

Ουάσινγκτον

Οι σφήκες μπορούν να αναγνωρίζουν την όψη σφηκών που έχουν ξανασυναντήσει, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι, επισημαίνει νέα αμερικανική μελέτη.

Eιδικοί του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν διαπίστωσαν ότι κατά την «περιπλάνηση» ενός σμήνους σφηκών στην εξοχή, τίποτα δεν είναι τυχαίο: η ικανότητα οπτικής αναγνώρισης που έχουν αναπτύξει με την πάροδο των ετών, προσφέρει στα συγκεκριμένα έντομα τη δυνατότητα να «διαβάζουν» και να ανακαλούν ενστικτωδώς από τη μνήμη τους τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά άλλων σφηκών.

Μέχρι πρότινος οι ειδικοί πίστευαν ότι ο μικροσκοπικός εγκέφαλος των εντόμων και η όχι και τόσο εκλεπτυσμένη δομή του, δεν διευκόλυναν την επεξεργασία πολλών δεδομένων.

Γυμνάσια για… σφήκες

Οι Αμερικανοί επιστήμονες αποφάσισαν να δοκιμάσουν τις αναγνωριστικές ικανότητες των εντόμων, εκπαιδεύοντας δύο ομάδες σφηκών ώστε να ξεχωρίζουν δύο παρόμοιες εικόνες.

Η κάθε ομάδα πέρασε από συνολικά 40 δοκιμασίες σε κάθε ζεύγος φωτογραφιών (οι οποίες απεικόνιζαν άλλες σφήκες, σφήκες που είχαν δεχθεί επεξεργασία με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή, κάμπιες ή απλά γεωμετρικά σχήματα).

Διαπίστωσαν λοιπόν ότι οι σφήκες μπορούσαν να εντοπίσουν ευκολότερα και ταχύτερα τις διαφορές στις φυσικές φωτογραφίες άλλων σφηκών συγκριτικά με τις υπόλοιπες φωτογραφίες.

Αντίθετα, στις φωτογραφίες όπου το κεφάλι της εικονιζόμενης σφήκας είχε υποστεί επεξεργασία υπολογιστή (π.χ. αφαίρεση μιας κεραίας), οι επιδόσεις των εντόμων ήταν πολύ χειρότερες.

Κακές ήταν οι επιδόσεις των σφηκών και στην περίπτωση των γεωμετρικών σχημάτων. Παρότι είναι γνωστό πως τα έντομα είναι σε θέση να διακρίνουν αντιθέσεις και περιγράμματα, η αναγνώριση ασπρόμαυρων σχημάτων φάνηκε να δυσκολεύει τις σφήκες.

Όπως είδαν οι ειδικοί, οι σφήκες μπορούσαν να αναγνωρίζουν η μία την άλλη ακόμα και αν είχαν να... ιδωθούν μια εβδομάδα.

Αναγνωριστικό «όπλο» με εξελικτικό σκοπό

Τα ενδιαφέροντα ευρήματα παρουσιάζονται στην επιθεώρηση «Science» και υπογραμμίζουν τη σημασία της οπτικής αναγνώρισης μεταξύ των σφηκών σε ό,τι αφορά την ιεραρχία και τον τρόπο «γαλούχησης» των απογόνων τους.

«Κάτι τέτοιο» εξηγούν οι ειδικοί στη δημοσίευσή τους, «βοηθά τις σφήκες ώστε να μην σπαταλούν πολύτιμη ενέργεια σε επαναλαμβανόμενες συναντήσεις με επιθετικούς αντιπάλους και παράλληλα προωθεί την σταθερότητα».

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης Δρ Μάικλ Σίχαν «οι σφήκες και οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει παρόμοιους και ιδιαίτερα εκλεπτυσμένους μηχανισμούς αναγνώρισης φυσιογνωμιών, παρά το γεγονός ότι τόσο η όραση όσο και η εγκεφαλική αντίληψη των δύο ειδών είναι δομημένη με τελείως διαφορετικό τρόπο».

Βήμα Science